در باب عوامل تأثیرگذار در موفقیت و حصول مهارت‌های شخصیتی مدیران، تئوری‌های متعدد و گاه متضادی مطرح شده است. در یک نگاه کلی مهارت‌های شخصی، مهارت‌های اکتسابی، مهارت‌های حرفه‌ای و ارتباطی مؤلفه‌هایی هستند که می‌توانند بر شرایط و ویژگی‌های یک فرد در عرصه مدیریت تأثیر بگذارند. اما در این مقال سعی می‌کنم وجوه متنوعی که در حوزه مهارت‌های شخصیتی مدیران در این حوزه مؤثر هستند را تبیین کنم. گروهی از علمای علم مدیریت اعتقاد دارند جنبه‌های ذاتی، یک نوع تقدم رتبی بر عوامل اکتسابی دارند. دلیل این ادعا شاید امری بدیهی است. فردی که دارای زمینه‌های ذاتی جهت پذیرش مسوولیت دیگران است، از سایر عناصر اکتسابی که در اختیارش قرار می‌گیرد به سهولت و با کارایی بیش‌تر استفاده خواهد کرد. ولی کسانی که فاقد این گرایش ذاتی هستند، به تلاش بیشتری نیازمندند تا بتوانند از علم و تجربه، در جهت موفقیت خود بهره‌مند شوند. افرادی که دارای استعداد مدیریتی هستند از دوران کودکی در رفتار، کردار و گفتارشان کاملاً محسوس است و حتی در بازی‌های کودکانه نیز معمولاً در نقش رهبری گروه هم‌بازی‌های خود ظاهر می‌شوند. مبحث دیگری که در این حوزه مطرح است، بستر خانوادگی و شرایط محیطی است که فرد در آن رشد می‌یابد. البته باید در نظر داشت اصالت خانوادگی در موفقیت افراد نقش قطعی و به تعبیری جبری ندارد و تأثیر این شاخص به گونه‌ای نیست که بگوییم هیچ فردی موفق نمی‌شود، مگر این‌که دارای اصالت خانوادگی باشد. ولی خانواده سالم و فرهیخته در موفقیت یک مدیر مؤثر است. این تأثیر قابل کتمان نیست. هنگامی که مدیری دارای این اصالت باشد و روحیاتی مانند؛ بزرگواری، سعه صدر، گذشت، سخاوت، حیا، صداقت و … در او بروز و ظهور داشته باشد، قطعاً در عملکرد او به عنوان یک مدیر، تأثیر قابل توجهی خواهد داشت. در نقطه مقابل، مدیری که از اصالت خانوادگی برخوردار نیست، احتمال دارد صفاتی مانند تنگ‌نظری، کوته‌بینی، عصبیت، خسّت، ریا و نفاق در او بروز پیدا کند که موانعی برای موفقیت او ایجاد کنند. با توجه به باورهای دینی ما آن‌چه تکمیل کننده تلاش انسان است، لطف و عنایت الهی است و این مهم حاصل نمی‌شود الا با تعهد و تقوای انسان. در عهدنامه حضرت علی(ع) به مالک اشتر، حضرت در همان ابتدا او را به تقوی، ایمان به خدا و روز جزا امر می‌فرمایند و اصرار دارند در انتخاب همکارانش این ویژگی را به عنوان اولین و مهم‌ترین خصوصیت اجتناب‌ناپذیر یک مدیر اسلامی مد نظر داشته باشد. هنگامی که مدیری اهل تقوی باشد و رعایت اصول آن را در صدر کارهای خود قرار دهد، خود به خود مشمول نتایج و بازتاب‌های حاصله از این امر قرار خواهد گرفت. شاهد مثال عینی مهارت‌های شخصیتی مدیران و مؤلفه‌هایی که ذکر شد، امام خمینی(ره) است. ایشان در خانواده‌ای مذهبی و فرهیخته پرورش یافتند، به دانش فلسفه و فقه که تبلور عقل و استدلال است مسلح شدند و در زمان تبعید که دوره سازندگی نفس و پختگی است، تجربه اندوختند و این‌گونه بود که در محیطی مناسب- جامعه آن روز کشورمان که آمادگی و پذیرش سخنان ایشان را داشت- مدیریت موفق را اعمال کردند. تجميع اين صفات و ویژگی‌ها حرکتی بزرگ را در جامعه ما پدید آورد که مدیریت آن از عهده هر فردی بر نمی‌آید.
مارا در شبکه های اجتماعی دنبال کنید.
