دکتر مجید شاکری اقتصاددان و استاد دانشگاه، حضور مدیر مجرب، امتحان پس‌داده و کاربلدی چون دکتر عبدالناصر همتی را در کابینه چهاردهم و سپردن سکان هدایت اقتصاد ایران به دستان باکفایت ایشان در شرایط پیچیده جهان و ایران در سال انتخابات آمریکا را تصمیمی گریزناپذیر و بی‌بدیل می‌داند و مخالفان وزیر اقتصاد پیشنهادی رئیس جمهور پزشکیان را به رعایت انصاف و پرهیز از کج روی‌های سیاسی دعوت می‌کند. دکتر شاکری با تأکید بر شرایط بسیار دشوار دوره ریاست دکتر همتی در بانک مرکزی، از تابستان سال ۱۳۹۷ تا بهار ۱۴۰۰ و یادآوری فشار جهانی حداکثری، شیوع کرونا و نبودن مکانیزمی برای مداخله بانک مرکزی در بازار پول و سرمایه در آن دوران، دست‌آوردهای ایشان در آن شرایط پرمشقت را عامل بازگرداندن آرامش به کشور می‌داند. ایشان همچنین حل و فصل پرونده‌های مزمن و ویرانگر بانکی، از جمله خلع ید از مالک اصلی بانک آینده و سامان بخشیدن به فعالیت این بانک به نفع اقتصاد کشور را از دست‌آوردهای ارزشمند مدیریت دکتر همتی می‌شمارد و از نمایندگان مجلس می‌خواهد که با دادن رأی اعتماد، پشتیبان مدیران پاکدست و مدبر ایران باشند. آگاهی از مشروح گفت‌وگوی دکتر مجید شاکری با رادیو صدای تدبیر را به دلسوزان کشور توصیه می‌کنیم.
*فارغ از موافقت یا عدم موافقت مجلس با دکتر همتی، آیا از نظر جنابعالی، نقدهای وارده بر ایشان صحت دارد؟ آیا رشد چهل درصدی نقدینگی و افزایش تورم را ناشی از عملکرد نادرست ایشان می‌دانید؟
بکارگیری داده‌های خام مثل نرخ افزایش تورم و یا نرخ رشد ارز در انتقاد از عملکرد دکتر همتی بین سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۰، به لحاظ فنی قابل دفاع نیست. کشور ما از تاریخ پانزده تیرماه سال ۱۳۹۷ تا بهار ۱۴۰۰ در واقع یک دوره فشار حداکثری و همه‌جانبه را پشت سر گذاشته است. آقای همتی در ابتدای فعالیت‌شان در بانک مرکزی، اختیاراتی از شورای سران دریافت کردند و به همین واسطه ایشان مکانیزم مداخله در بازار ارز را ایجاد کرد. از طریق این مکانیزم، قیمت چسبیده به بازار معرفی می‌شد، ارز بالای آن قیمت به فروش می‌رسید و پایین‌تر از آن قیمت خریداری می‌شد، لذا قیمت ارز با این مکانیزم در بازار تثبیت شد. این مکانیزم از تاریخ ۱۷ مهر ۱۳۹۷ تا بهمن ۱۳۹۸ مورد استفاده قرار گرفت و نتیجه داد؛ در واقع قیمت در رشد هموار قابل پیشبینی قرار داشت. تا حدی شرایط نسبت به قبل تغییر کرد که شاهد تشکر اقشار مختلف از بانک مرکزی بودیم. از طرفی هم‌زمان با این موضوع، اقدامات مهم در حوزه سیاست‌گذاری پولی صورت گرفت. برای اولین بار مکانیزم عملیات بازار باز در راستای هدف‌گذاری بانک مرکزی در سیاست پولی انجام شد. همچنین در بخش کنترل نقدینگی نیز کنترل ترازنامه، ادبیات، آیین‌نامه و مصوبات آن در دوره آقای همتی پیگیری شد. پس از برکناری ایشان تمامی اقدامات تا مدتی متوقف شدند اما بعدها با روی کار آمدن آقای صالح‌آبادی، این روش‌ها مجدد با موفقیت کامل مورد استفاده قرار گرفت. یکی از مهم‌ترین اقدامات دوران فعالیت همتی، حل و فصل پرونده بانک آینده است که برای هر کسی که از چگونگی ادبیات حقوقی و قضایی این موضوع مطلع باشد، اقدام بسیار مهمی تلقی می‌شود. اکنون در نهایت تعجب، چطور برخی افراد می‌توانند اقدامات آقای همتی را بی‌نتیجه و زیان‌بار توصیف کنند؟! ایشان حتی طی فرآیندی تدریجی و مورد به مورد شروع به حذف ارز ۴۲۰۰ کردند. سال ۹۷ در واقع کشور با شرایط متفاوتی در بازار ارز و به‌تبع آن در بازار پول قرار گرفت. ساختار درهم مدت‌دار که جهت‌دهنده انتظارات بازار ایران بود به واسطه شیوع همه‌گیری کرونا متوقف شد. حال چطور ممکن است در چنین شرایطی انتظار افزایش نرخ ارز را نداشته باشیم؟!
*معادلات سیاسی همیشه در بازار ایران موثر بوده‌اند، بدین جهت که مکانیزم‌های سلبی هنوز کارآمدی لازم در اقتصاد ایران را ندارند. قابلیت اجرایی شدن برنامه‌های وزرای پیشنهادی، پیشبینی‌ناپذیر است. با این اوصاف چه تضمینی وجود دارد که آقای عبدالناصر همتی در برنامه‌های مطرح‌شده موفق عمل کنند؟
ما در سال دهم برجام قرار داریم و فارغ از نتیجه انتخابات آمریکا، سال سختی در پیش داریم. در چنین شرایطی، وجود و حضور فردی در کابینه دولت منتخب که تجربه فشار حداکثری را داشته باشد، امری ضروری است، بنابراین بنده به حضور دکتر همتی در این کابینه تاکید دارم. همچنین نبایستی سابقه بانکداری تجاری ایشان را فراموش کنیم. در کنار تمامی این موارد، آقای همتی قادر به درک معادلات سیاسی پیش رو هستند و در واقع فکر می‌کنم ایشان گزینه مطلوب وزارت اقتصاد خواهند بود.
*نگاه کلی شما نسبت به مردان اقتصادی کابینه دولت چیست؟
دومین وزارتخانه مهم به نظر بنده، وزارت رفاه است. ما بدون سناریوی رفاهی قادر به اصلاح اقتصادی نیستیم، لذا به جای تکرار تجارب قبلی مثل پرداخت یارانه نقدی باید به سمت یک سناریوی رفاهی حرکت کنیم که ضمانت حداقلی داشته باشد. آقای میدری با اختلاف بهترین فردی است که می‌تواند گزینه وزارت رفاه باشد. آقای میدری صراحتاً نسبت به گذشته فاصله‌گذاری کرده‌اند و نبایستی توان فنی ایشان را دست کم بگیریم. این کابینه به لحاظ اقتصادی در موقعیت کنونی، محتاطانه بسته شده است، شاید فاقد چهره‌های جوان باشد اما همگی اعضای معرفی‌شده دارای سوابق متعدد و طولانی هستند.
این کابینه، کابینه‌ای عاقلانه است که در هر صورت نیازمند یک عاملیت توسعه‌ای و مکمل درونی هست. قطعاً اعضای کابینه دولت چهاردهم، افراد باتجربه‌ای هستند و بنده نیز امیدوارم بیشتر آرای موافق نمایندگان را دریافت کنند.
*مکانیزم ماشه از سال آینده قابلیت اجرا دارد و جنابعالی شش ماه آینده را دشوار توصیف کرده‌اید. این سختی را از چه جهت می‌بینید؟
اگر آمریکایی‌ها از مکانیزم ماشه استفاده نکنند، مکانیزم در سال آینده منقضی خواهد شد. آنها در گفت‌وگوهای متعدد تاکید کرده‌اند که مکانیزم ماشه، مهم‌ترین دارایی راهبردی آنها برای کنترل برنامه هسته‌ای ایران است، بنابراین بدون گرفتن امتیاز هیچگاه چنین دارایی‌ای را واگذار نخواهند کرد. آمریکا برای تحمیل فشار به ایران، حوزه‌های بسیار محدود اما موثری را در اختیار دارد. یکی از این موارد بی‌تردید وابستگی بسیار بالای ما به درهم است و دومین مورد، معافیت اوپک برای خرید کالای اساسی است. آمریکا در گذشته به طور متوالی از این دو مورد برای کنترل رفتار ایران استفاده کرده است و اکنون نیز دلیلی وجود ندارد که مجدد این کار را انجام ندهند. آنها ضمن وجود تنش‌های سیاسی امنیتی، ابزارهای فشار اقتصادی را در دست دارند. تلاش برای کاهش سهم درهم و تنوع مبادی واردات کالای اساسی از موارد مهمی است که قطعاً نیازمند وجود یک تیم با تجربه خواهد داشت که درک کاملی از وضعیت داشته باشند.
