فَالْمُدَبـِّــرَاتِ أَمْــرًا سوگند به آنان که با تدبیر عمل می‌کنند. (آیه پنجم، سوره نازعات)
فَالْمُدَبـِّــرَاتِ أَمْــرًا سوگند به آنان که با تدبیر عمل می‌کنند . (آیه پنجم، سوره نازعات)
فَالْمُدَبـِّــرَاتِ أَمْــرًا سوگند به آنان که با تدبیر عمل می‌کنند. (آیه پنجم، سوره نازعات)

سیدحامد عاملی، استاندار اردبیل | برای رفع ناکارآمدی مدیریتی نیاز به تحول ساختاری داریم

پای صحبت‌‌های سیدحامد عاملی نشستیم. سیاستمدار و مدیر ارشدی که در شهریور 1400 رسماً سکان مدیریت استانداری اردبیل را در دست گرفت.حامد عاملی ضمن بر شمردن نقاط بحرانی استان اردبیل و ترسیم وضعیت این استان به مزیت‌های آن پرداخته است و گریزی هم بر آفت‌های ساختار و ناکارآمدی مدیریتی در ایران می‌زند. وقتی از او می‌پرسیم چرا در این وضعیت سخت چنین مسئولیت سنگینی را قبول کرده می‌گوید همانطور که عافیت طلبی از هوای نفس است، مصلحت اندیشی به وقت احساس مسئولیت نیز فرقی با پیروی از هوای نفس ندارد. گزارش گفتگوی «مدیران و رؤسا» با استاندار اردبیل را در ادامه می‌خوانید.

اردبیل؛ آنچه که هست، آنچه که می‌خواهد باشد

از روز 9 مهر 1400 و پس از پذیرش مسئولیت استانداری اردبیل، شاهد بودم که در برخی از حوزه‌ها به ویژه پروژه‌های عمرانی منابع مالی با محدودیت‌ و انباشت بدهی مواجه شده و به همین علت و همچنین ناکارآمدی مدیریتی یک سری از پروژه‌های زیرساختی در استان متوقف شده بود. برخی پروژه‌های دیگر نیز با رمقی بسیار کم رو به تعطیلی بودند. این وضعیت در حالی رخ می‌داد که استان اردبیل شرایط اقتصادی نه چندان مناسبی دارد. برای درک بهتر این موضوع بهتر است در ابتدا شاخص‌هایی اقتصادی از وضعیت استان شرح داده شود. استان اردبیل به لحاظ اقتصادی در رده‌های آخر کشوری قرار دارد و رتبه آن بین 22 تا 26 در نوسان است. تولید ناخالص داخلی استان 0.9 درصد تولید ناخالص داخلی کشور است، این در حالی است که با توجه به شرایط جمعیتی و ظرفیت‌های استان این عدد باید به 1.9 درصد برسد. همچنین متوسط درآمد سرانه استان نصف متوسط درآمد سرانه کشوری است و همه اینها نشان می‌دهد که وضعیت اقتصادی اردبیل در جایگاه مطلوبی نیست؛ درشاخص‌های عمرانی نیز وضعیت مناسبی دیده نمی‌شود. به عنوان مثال در عرصۀ بزرگراهی کشور، متوسط بزرگراه به راه‌های اصلی 24 درصد بوده و این شاخص در استان اردبیل 11 درصد است، در نتیجه ما به لحاظ زیرساختی نیز دچار مشکلات هستیم.
با ذکر این موارد، پس از به دست گرفتن مسئولیت استانداری و در گام اول تمام تلاش‌مان بر این بود تا ضمن همکاری با مجموعه‌ای از دستگاه‌های اجرایی، جلوی تعطیلی کارها را بگیریم و برای این مهم تأمین منابع در دستور کار قرار گرفت. گام دوم مربوط به سفر رییس جمهوری بود که یک ماه بعد از حضور بنده، بنا به درخواستم و با عنایت ریاست جمهوری صورت گرفت و بسیار پر خیر و برکت بود. ایشان در این سفر مسائل و مشکلات استان را از نزدیک دیدند.
پس از سفر ریاست محترم جمهوری و در بازه زمانی آذر تا پایان بهمن، نزدیک به 700 میلیارد تومان اعتبار نقدی به پروژه‌ها تزریق شد، برای مقایسه این امر در نظر بگیرید که در 6 ماهه نخست امسال نزدیک به 170 میلیارد تومان منابع نقدی تزریق شده بود. علاوه بر این ورود نقدی، حدود هزار میلیارد تومان نیز به صورت اوراق مالی تأمین شد که البته نقش منابع نقدی در فعال شدن پروژه‌های استان بسیار موثرتر بود. در همین راستا عمده پروژه‌های عمرانی- به ویژه پروژه‌هایی که در سفر رییس جمهوری مورد تاکید قرار گرفت- فعال شدند. مهمترین نمونۀ این پروژه‌ها، بزرگراه شمال به جنوب استان است، که تقریبا بخش عمده‌ای از اعتبارش تأمین شده است و بخش دیگر نیز در سال آینده تأمین خواهد شد.
همه چیز اما به تأمین اعتبار پروژه‌های کلان خلاصه نمی‌شود، زیرا درکنار این پروژه‌ها، طرح‌های زیرساختی دیگر به ویژه در حوزه‌های جاده‌ای، برق، کشاورزی و صنعت وجود دارد. برای هر کدام از این حوزه‌ها باید اقداماتی را صورت داد تا استانی همچون اردبیل به جایگاه شایسته خود برسد. در حوزه جاده‌ای علاوه بر موضوع تأمین اعتبار، مشکل مجوز ماده 23 نیز وجود دارد. از شاخص‌ترین طرح‌هایی که معطل این موضوع مانده بود می‌توان به دو محور «مشکین-سربند» و «بیله سوار-گِرمی» اشاره کرد که پس از 6-7 سال مشکل ماده 23 آن حل شد و منابعی برای تکمیل آن‌ها اختصاص پیدا کرد. در کنار این‌ها محور کلور-درا در خلخال و تونل حیران نیز در سفر ریاست جمهوری تامین اعتبار شد.
پس از راه، مهمترین مسائل استراتژیک اردبیل مربوط به توسعه زیرساخت‌های برق، گاز و آب در استان است. برای این منظور در چهار نقطه استان پست 63 کیلو ولتی در حال اجرا است و دو نیروگاه را بخش خصوصی تأمین مالی کرده است. توسعۀ زیرساخت‌های گازی نیز در پارس آباد اهمیت ویژه‌ای برای استانداری اردبیل دارد زیرا این منطقه بسیار مستعد کشاورزی است و بزرگترین گلخانۀ کشور در آنجا قرار دارد. بر همین اساس بحث خط گازی اردبیل-گِرمی-پارس آباد مطرح و جلساتی نیز برای خط دوم میانه-اردبیل بین استانداری و وزارت نفت برگزار شد. ورای همۀ این موارد، موضوع پر اهمیت آب در ابعاد شرب و کشاورزی برای استان اردبیل حیاتی است. بر این باوریم که برای مسئله آب استان اردبیل باید طرح جامع مدیریت منابع استان تدوین و اجرا بشود. البته یک سری پروژه نیز در دست اجرا است از جمله 9 مجتمع آبرسانی که 770 روستا را این تامین آب خواهد کرد. برای تکمیل و آب‌گیری سد عمارت و کوثر نیز هرکدام 150 میلیارد مصوب شده است.

مزیت‌های استان؛ از ترانزیت تا کشاورزی

استان اردبیل از نظر موقعیت ترانزیتی دارای اهمیتی ویژه است. طرح راه آهن این استان از میانه به اردبیل می‌رسد و با عبور از پارس آباد به کشور آذربایجان متصل خواهد شد. چنین طرحی یک مزیت بزرگ برای کشور است و این را اگر در کنار مزیت‌های کشاورزی، گردشگری و صنعتی استان در نظر بگیریم بیشتر به اهمیت ترانزیتی اردبیل پی خواهیم برد. در ابتدای تصدی مسئولیت استانداری، بازدیدی از مجموعه راه آهن داشتم و در این بازدید، منطقه‌ای 45 کیلومتری به عنوان گلوگاه و نقطه بحرانی پروژه مشخص شد. متأسفانه به دلیل نبود منابع، این نقطه سبب تعطیلی پروژه شده بود. پس از بررسی‌ها منابعی اختصاص داده شد و همچنین با توافقی بین استانداری و وزارت راه بر آن شدیم تا مشکل آن نقطه بحرانی را ظرف بازه زمانی 100 روز بر طرف کنیم. همچنین مذاکراتی را با سفیر کشورمان در روسیه برای تأمین فاینانس انجام دادیم.
در پیوست این مسئله باید گفت که اردبیل در حوزه گردشگری نیز نیازمند زیرساخت‌هایی مهم است. در همین راستا ظرف سه ماه گذشته توانستیم لایتینگ کت(روشنایی باند) 2 فرودگاه را نصب کنیم و همچنین مجوز یک شرکت هواپیمایی با بیس اردبیل گرفته شد و در تلاشیم 5 فروند هواپیما به آن افزوده و فعال شود، در این صورت بحث پروازها به اردبیل به عنوان یک موضوع مهم حل خواهد شد؛ سپس باید یک سری مجتمع های اقامتی با خدمات دهی مناسب در استان فراهم شود.
این اقدامات در حالی صورت می‌گیرد که برخی منتقدان استانداری معتقدند شخص استاندار از حوزه صنعت به بخش اجرایی آمده و ممکن است فعالیت‌هایش به سمت صنعت و معدن غش کند؛ در پاسخ باید گفت تمام تلاش ما بر این است که از بخشی نگری دور بمانیم زیرا معتقدیم ما را از اهداف اصلی خود دور خواهد کرد. در همین جهت در حوزه کشاورزی ظرف شش ماه گذشته سه جلسه داشتیم و بر روی آن متمرکز بودیم. ما بر این عقیده هستیم که معیشت استان وابسته به کشاورزی بوده و اصلاً این حوزه مزیت استان به شمار می‌رود. به عنوان نمونه، پایاب سد خداآفرین برای ما بسیار مهم است زیرا 40 هزار هکتار از اراضی مغان را آبیاری می‌کند و یک میلیون تن محصولات کشاورزی به ما اضافه و ده هزار شغل ایجاد خواهد کرد. البته من عقیده دارم که این موارد باید با یک نگاه اقتصادی همراه باشد تا ارزش افزوده و تولید ثروت صورت بگیرد. به طور کلی بر آن هستیم تا هرچیزی که بتواند برای استان ثروت سازی کند را در دستور کار بگذاریم، به ویژه کارهای جدید و دانش بنیان. امیدواریم با سیاست‌های دولت در ایجاد صندوق توسعه و عدالت در استان‌ها و همتی که دولت در حوزه تحول خواهی دارد بتوانیم کار را پیش ببریم. آنچه که مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم آوردند و آنچه که ریاست جمهوری بر آن تاکید دارند بحث تحول‌خواهی است و ما تلاش‌مان بر این است که این مبنا را در اردبیل مد نظر قرار دهیم.

برنامه‌ریزی برای ریل‌گذاری توسعه

تمامی آنچه گفته شد به یک برنامه نیاز دارد تا صرفاً از روی کاغذ خارج شده و به عرصه اجرا برسد. برای این منظور، اسفند را ماه برنامه‌ریزی گذاشته‌ایم و جلسات مختلفی را با سازمان‌ها از جمله سازمان مدیریت در حال برگزاری داریم. از سویی دیگر فرهنگ آمایش در دست بررسی است تا یک برنامۀ علمیاتی برای استان آماده کنیم و بر مبنای آن فرمانداران و مدیران تمام تلاش خود را تنظیم کنند. تلاش من و همکارانم بر این است که ریلی که اردبیل باید روی آن به رشد خود ادامه دهد در مسیر صحیحش ساخته شود. شاید در گذشته یک سری اقدامات خوبی انجام شده باشد اما امروز مسیر رشد و پیشرفت با گذشته متفاوت است، این مسیر و ریل‌گذاری را باید انجام دهیم. اعتقاد من این است که اصلی‌ترین رسالت ما ریل گذاری است و برای دو حوزه همواره مورد تاکید است. نخست اقتصاد که همواره مورد تاکید رهبری است و دوم تعلیم و تربیت اگر از هرکدام از این دو یک غفلت شود، پیشرفتی حاصل نخواهد شد.
در این راه ممکن است این نقد مطرح شود که در شیوۀ مدیریت جهادی و انقلابی این مدیر است که همواره باید در میدان بوده و تمام فشار را تحمل کند؛ اما در پاسخ باید این نکته را متذکر شد که این آفت محصول کار مدیران کار جهادی نیست؛ بلکه این آفت ساختار ما است، زیرا ساختار عمدتاً قائم به شخص بوده و اگر عالی‌ترین مقام در یک مجموعه تلاش کند، زیر مجموعه هم تلاش خواهد کرد و به نتیجه میرسد، اما اگر تلاشی صورت نگیرد نتیجه نیز معکوس خواهد بود.
مهمترین نکته این است که در چنین ساختاری باید در انتخاب همکاران خود دقت کنیم. به عبارتی دیگر باید این همکاران هم علم نسبت به کار داشته باشند و هم روحیه و انگیزه لازم برای خدمت به مردم. بر همین اساس همه افرادی که می‌خواهند برای این مملکت و انقلاب کار کنند اهمیت دارند و باید از همه کسانی که عزت مردم، نظام و کشور را می‌خواهند استفاده کنیم و این وظیفه‌ای خواهد بود برای حفظ عزت انقلاب.

مارا در شبکه های اجتماعی دنبال کنید.