صنعت بیمه در دو سال اخیر گام‌هایی به سمت الکترونیکی شدن برداشته است و درحال حاضر برخی از روندها و اجزای آن همچون کارگزاری‌ها برخط شده‌اند؛ برخی موارد دیگر همچون بحث سوییچ هم با نسبتی آهسته‌تر در حال تکمیل است. نفوذ صنعت آی‌تی در امور بیمه ای و روند الکترونیکی شدن صنعت‌بیمه با وجود تمام جذابیت‌ها اما منتقدانی هم دارد که معتقدند این جهش در تمام شاخه‌های صنعت بیمه توفیق نخواهد یافت. در این رابطه و بیشتر از آن با سیدقاسم نعمتی، مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران به گفتگو نشستیم که گزیدۀ آن را در ادامه می‌خوانید.
بیمه درمسیر مکانیزه‌شدن توسط صنعت آی‌تی
برنامه‌ریزی واحد فناوری اطلاعات بیمه مرکزی در سال 1400 مبتنی بر نیل به هدف مانع‌زدایی بوده است. برای این منظور مجموعه‌ای از ریشه‌یابی‌ها در دستور کار قرار گرفت که خلاصه‌اش را می‌توان در استانداردسازی و همچنین تسریع، اصلاح و مکانیزه کردن فرایندها بیان کرد.
با توسعه ی صنعت آی‌تی بیمه مرکزی نیز به منظور تسریع و مکانیزاسیون فرایندها از چندین سال قبل اقداماتی را صورت داده بود که در رأس آنها الکترونیکی کردن خدمات بیمه و تشکیل بانک اطلاعاتی قرار داشت. هدف از این کار تقویت ارتباط بین شرکت‌های بیمه بود. بیمه مرکزی با انجام این دو اقدام مهم درصدد بود که اطلاعات به اشتراک گذاشته شده و کسب و کارهای نو در صنعت بیمه فعال‌تر شوند. به عبارتی دقیق‌تر نبود اطلاعات در دسترسِ استارتاپ‌ها یک مانع بزرگ بود که با این اقدام برطرف شد. هم اکنون شماری استارتاپ در صنعت بیمه وجود دارد که در عرصۀ کارگزاری آنلاین، راننده محوری و……. فعال هستند و در واقع بذر کاشته شده جوانه زده و صنعت بیمه ثمرۀ آن را خواهد دید. در سمت دیگر، یعنی ورود این استارتاپ‌ها به صنعت بیمه، هیچ آیین‌نامه فعالیتی وجود نداشت. از آنجایی که فعالیت‌های بیمه در چارچوب و مصوبات شورای عالی بیمه انجام می‌شود، بیمه مرکزی برای حضور کارگزاران آنلاین آیین‌نامه‌ای را تصویب کرد و به این حضور وجاهت قانونی بخشید.
بیمه مرکزی همچنین با همکاری بخش خصوصی و صندوق بازنشستگان بیمه مرکزی شرکت سامانه نگار حامی بیمه را برای توسعه فناوری اطلاعات در صنعت بیمه تأسیس کرد که به کمک آن امکان حضور شرکت‌های مختلف و همکاری مشترک شرکت‌های بیمه‌ای فراهم شده است؛ در کنار این امر سوییچ بیمه نیز طراحی و عملیاتی شد که به مدد آن دسترسی قانونی و کنترل شده به اطلاعات برای کسب و کارهای مختلف راه اندازی شد که اکوسیستم دیجیتال صنعتی مناسب در صنعت بیمه را شکل می‌دهد. در حال حاضر این سوییچ در ابتدای راه خود قرار دارد اما شرکت‌های فعال بیمه در عرصۀ خودرو برای دریافت سوابق خسارت خودروها از این سوییچ خدمات دریافت می‌کنند. البته با اتصال نرم افزار شرکت‌های بیمه به این سوییچ به تدریج روند تکمیل وبلوغ آن نهایی خواهد شد و سرویس‌های خاصی همچون API صدور و API دریافت حق بیمه و استعلام نرخ فعال خواهد شد، امید می‌رود که این مهم تا نیمه سال 1401 محقق شود.
از موانع بلوغ سوییچ تا انتقاد بزرگان صنعت بیمه
در مسیرشکل‌گیری سوییچ بیمه البته موانعی وجود دارد ؛ از جمله آنکه نرم افزار شرکت‌های فعال در عرصۀ بیمه عیناً شبیه یکدیگر نیست و همسان سازی آنها کمی زمان‌بر خواهد بود. مانع دوم نیز مربوط به تکالیف فناورانه حاصل از قوانین مبارزه با قاچاق کالا و ارز بوده است، همچنین اطلاعاتی که صنعت بیمه از سایر سازمان‌ها همچون راهداری، قوه قضائیه و پست نیاز دارد زمان‌بر است. در نتیجه این چالش‌ها اندکی سرعت در فرایند سوییچ پایین آمده است. با این حال پیش‌بینی می‌شود که تا پاییز یا زمستان سال آینده کارگزاران آنلاین بتوانند از طریق سوییچ، بیمه‌نامه‌های خود را به صورت آنلاین صادر کنند.
علاوه بر موانع، برخی از بزرگان صنعت بیمه منتقد نفوذ بیش از حد صنعت آی‌تی در بیمه و الکترونیکی کردن آن هستند؛ استدلال ایشان بر این پایه است که صدور برخط بیمه‌نامه به دلیل عوامل فنی، زیرساختی و فرهنگی توفیق نخواهد یافت، با این حال سمینار بیمه و توسعه و پژوهشکده بیمه در دو سال گذشته تمرکز خود را بر حوزۀ آی-تی گذاشته‌اند. این نکته را باید در نظر گرفت که در ایران بیمه شخص ثالث و بدنه تقریباً 50 درصد پرتفو صنعت بیمه را تشکیل می‌دهد؛ بنابراین حتی همین بخش، بسیار برای صنعت بیمه ثمربخش خواهد بود. ضمن آنکه بسیاری از تخلفات بیمه‌ای در عرصۀ خودرو به وقوع پیوسته است. اگر اقدامات بیمه‌ای در حوزه آنلاین صورت بگیرد سبب اشراف بر خودروهای بدون بیمه‌نامه و جلوگیری از حرکت این خودروها خواهد شد، در نتیجه باید بر اساس آمار نظر داد و مثلا گفت اگر 50 درصد فرایند نیز الکترونیک شود، گامی مهم برداشته شده است. ضمن تأیید استدلال منتقدان که معتقدند در همه رشته‌ها امکان نفوذ آنلاین بیمه وجود ندارد، اما دست کم در حوزۀ باربری، آتش‌سوزی، بیمه‌های عمر، بیمه بدنه می‌توان حداقل درخواست را به صورت الکترونیکی و آنلاین ثبت کرد.
همچنین نکته مهم ناظر بر سوی دیگر الکترونیکی ساختن فرایند بیمه شبکه فروش است که زمین بازی آنها با اجرای برنامه‌های الکترونیکی شدن صنعت بیمه تغییر خواهد کرد. این حوزه تخصصی با اجرای فرایند مکانیزه شدن بیمه در دل سیستم‌های الکترونیکی خواهد آمد، بنابراین شکل کار آنها عوض خواهد شد اما حذف شدنی نیست. به نظر می‌رسد شبکۀ فروش باید خود را به روز کرده و جایگاه خود را پیدا کند زیرا بازیگران اصلی در صنعت بیمه فعالین این بخش هستند. بنابراین برخی از مدل‌های فعلی استارتاپی که مبتنی بر بحث‌های مقایسه‌گری هستند چندان صحیح نیست و به مرور زمان باید اصلاح شود.
مارا در شبکه های اجتماعی دنبال کنید.
