انبارداری و ارائه‌ی خدمات گمرکی یکی از بازوهای اساسی رشد تولید در کشور است که توجه ویژه به آن می‌تواند در مسیر جهش تولید نقشی اساسی ایفا کند. شرکت انبارهای عمومی و خدمات گمرکی ایران با بیش از 60 سال سابقه‌ی خدمت در زمینهی انبارداری و ارائه‌ی خدمات گمرکی به عنوان یک شرکت سهامی عام تا پیش از سال 1378 به عنوان زیرمجموعه‌ی وزارت اقتصاد و دارایی مشغول به فعالیت بود و پس از آن بر مبنای تدابیری که اندیشیده شد، سهام آن به وزارت رفاه انتقال یافت و زیرمجموعه‌ی صندوق بازنشستگی کشوری شد. مهدی آل‌ابراهیم مدیرعامل 45 ساله‌ی این شرکت که از نه ماه پیش این مسئولیت را بر عهده گرفته است، در گفت‌وگو با مدیران نیوز از گام‌هایی که در مسیر تحول خدمات‌رسانی در این شرکت برداشته شده می‌گوید.
نود درصد سهم در حوزه‌ی هوایی و شصت درصد در حوزه‌ی زمینی
هم‌اکنون شرکت انبارهای عمومی در بیش از 60 نقطه‌ی کشور به ارائه‌ی خدمات انبارداری و گمرکی مشغول است و می‌توان گفت در تمامی نقاط مرزی و برخی نقاط در مناطق مرکزی کشور به فعالیت می‌پردازد. شرکت 13 شرکت و 45 شعبه‌ی زیرمجموعه دارد. اساس شرکت خدمات‌رسانی در حوزه‌ی زمینی بوده است و بالغ بر شصت درصد ظرفیت بازار در این حوزه توسط شرکت انبارهای عمومی پوشش داده می‌شود و در سال حاضر دو درصد دیگر از سهم بازار حوزه‌ی زمینی را نیز به خود اختصاص دادیم. از سال 1387 پس از ورود به صنعت حمل‌ونقل هوایی، شرکت نود درصد کار خدمات گمرکی و تخلیه و بارگیری و انبارداری و حفاظت و ایمنی کالا از مرزهای هوایی را برعهده دارد.
در حوزه‌ی خدمات دریایی فعال خواهیم شد
شاید بشود گفت نقطه ضعف این مجموعه‌ی بزرگ خدماتی حضور کمرنگ‌تر در حوزه‌های بندری و دریایی است. شرکت از اوایل دهه‌ی نود با آغاز به فعالیت در بندر لنگه و بندر امام خمینی به خدمت‌رسانی در زمینهی حمل‌ونقل دریایی ورود کرده است و از آنجا که هشتاد درصد بار کشور از مسیرهای دریایی منتقل و جابه‌جا می‌شود سرمایه‌گذاری و تمرکز در این حوزه بسیار مهم است. در حال حاضر، به خلاف حوزه‌های خدمات زمینی و هوایی، ما در حوزه‌ی خدمات دریایی حضور پررنگ و موثری نداریم و تمرکزمان بر گسترش حضور در این حوزه است.
ساختار شرکت تغییر می‌کند
دلیل اصلی حضور کمرنگ‌تر شرکت در حوزه‌ی خدمات دریایی را می‌توان به وضعیت مناسب مالی شرکت در حوزه‌ی خدمات زمینی و هوایی مرتبط دانست. از آنجا که شرکت با فعالیت در این دو حوزه همواره شرکتی سودده بوده است، این موضوع که مدیران به اهمیت فعال کردن امکان‌ها و پتانسیل‌های جدید به اندازه‌ی کافی توجه نکرده‌اند چندان به چشم نیامده است و توسعه چندان مورد توجه شرکت نبوده است. ما اعتقاد داریم که باید با توجه و تمرکز جدی به سمت حوزه‌ی حمل‌ونقل دریایی و بندری حرکت کرد و حتی برای حضور هر چه بهتر در این حوزه، در حال ایجاد تغییراتی در ساختار شرکت نیز هستیم. در حال حاضر ما در حال تدوین برنامه‌ی راهبردی برای حضور در بخش خدمات بندری هستیم و در این زمینه رقبای بسیار قدرتمندی نیز داریم. پس از تدوین استراتژی شرکت برای حضور در حوزه‌ی بندری می‌توان چشم‌انداز حضور در این بخش و سهمی که شرکت در این بازار می‌تواند کسب کند و چگونگی به دست آوردن این سهم را شناسایی کرد. یکی از مهم‌ترین برنامه‌های من این است که روزی که می‌خواهیم شرکت را به مدیریت بعدی تحویل دهیم، تناسبی در سبد بازار ما میان خدمات زمینی، هوایی و دریایی برقرار باشد.
بین سودآوری و مسئولیت اجتماعی ما انطباق وجود دارد
در حال حاضر بالغ بر دو هزار نیرو در شرکت مشغول به فعالیت هستند که اکثریت این افراد در مناطق مرزی و محروم کشور به خدمت‌رسانی مشغول هستند. از اساس یکی از دلایل من برای پذیرش مسئولیت شرکت همین موضوع بود که ما در مناطق مرزی و محروم به فعالیت مشغولیم و پایداری و ثبات این مجموعه در نهایت می‌تواند سهمی در امنیت‌بخشی به کشور داشته باشد. این موضوع که سودآوری شرکت با مأموریت‌های اجتماعی آن هماهنگی و انطباق دارد از جمله لذت‌بخش‌ترین وجوه فعالیت در کشور است. در حال حاضر ما مشغول به گسترش فعالیت شرکت در مرز پاکستان هستیم و این موضوع هم به امنیت‌بخشی برای آن منطقه‌ی مرزی منجر خواهد شد و هم از منظر شاخص‌های اقتصادی برای شرکت و سهامدارانش که بازنشستگان عزیز هستند سودآوری خواهد داشت. اگر بتوانیم حتی بیست تا سی اشتغال در آن منطقه که هیچگونه فعالیت اقتصادی در آن انجام نمی‌شود ایجاد کنیم، وابستگی مرزنشینان به حیات اقتصادی مملکت را بیشتر می‌کنیم و در واقع به ثبات و امنیت کشور یاری می‌رسانیم.
هشت شعبه‌ی تازه در دست احداث است
در حال حاضر ما در سطح کشور 43 شعبه‌ی زمینی و دو شعبه‌ی هوایی داریم. امیدواریم در آینده‌ی نزدیک سومین شعبه‌ی هوایی ما در فرودگاه اصفهان افتتاح شود و در زمینهی گسترش شعبه‌های زمینی هم مشغول رصد و امکان‌سنجی هستیم. در برنامه‌ی ما تأسیس پنج شعبه‌ی زمینی دیگر در یک سال پیش رو گنجانده شده است. علاوه بر این، طرح مطالعاتی افتتاح دو شعبه‌ی بندری نیز در حال انجام است.
تا پایان سال سه انبار دمایی در تهران افتتاح می‌شود
برنامه‌هایی که ما برای شرکت داریم چند محور را شامل می‌شود. در محور توسعه توجه به ظرفیت‌ها و امکان‌های موجود و مولد کردن این امکان‌ها از جمله فعالیت‌های مورد توجه ماست. به عنوان نمونه، یکی از سودآورترین وجوه فعالیت شرکت، انبارهای دمایی است. ما در تهران این امکان را داشتیم و داریم که انبارهای دمایی خود را گسترده کنیم که در این زمینه فعالیتی صورت نگرفته بود و من تلاش کردم روند ساخت و افتتاح این انبارها تسهیل و تسریع شود و تا پایان سال سه انبار دمایی در شرکت‌های ما در تهران افتتاح خواهد شد.
ماشین‌آلات شرکت را نوسازی می‌کنیم
از دیگر وجوه توسعه‌ای مدنظر ما، نوسازی ماشین‌آلات است. در بیست سال گذشته شرکت تنها دو جرثقیل خریداری کرده بود و باید توجه داشت که جرثقیل در حوزه‌ی لجستیک و خدمات انباری از وسایل بسیار مهم است. با حمایتی که از سوی بنگاه‌های بالادستی یعنی هلدینگ آتیه صبا و صندوق بازنشستگی از ما صورت گرفت، قرارداد خرید بیست جرثقیل سنگین را امضا کردیم و امیدواریم در چهار ماه آینده این جرثقیلها که خرید آنها یک هزار میلیارد تومان هزینه داشته به مجموعه اضافه شود. علاوه بر آن در شش ماه گذشته بالغ بر 37 لیفتراک به مجموعه اضافه کرده‌ایم.
تجمیع فعالیت‌های خدماتی هلدینگ
با تأکیداتی که هلدینگ آتیه صبا و صندوق بازنشستگی دارند، مقرر شده است دیگر شرکت‌های زیرمجموعه‌ی هلدینگ و صندوق که در حیطه‌ی فعالیت تخصصی ما مشغول به فعالیت هستند، به شرکت خدمات الحاق شوند. دستورات لازم برای انجام این کار ابلاغ شده است و کارهای مطالعاتی آن نیز صورت گرفته و امیدواریم طی ماه‌های آینده و در همین سال مالی این مهم عملی شود تا ما با توان بیشتری به فعالیت مشغول شویم.
افزایش صد در صدی درآمد
در حال حاضر درآمد شرکت خدمات در شش ماه‌های که از سال مالی گذشته است به میزان صد در صد نسبت به شش ماهه‌ی سال مالی گذشته افزایش یافته. ما نسبت به بودجه‌ی ابلاغی سهامدار عمده و میزان درآمدی که موظف به کسب آن بوده‌ایم صد و چهل و نه درصد جلوتریم و می‌شود این نوید را داد که تا پایان سال مالی، از منظر سود ما به باشگاه هزار میلیاردی‌ها وارد می‌شویم. اگر میزان درآمد لازم برای پرداخت مطالبات بازنشستگان عزیز چیزی در حدود دویست و چهل تا دویست و پنجاه همت باشد، ما در این سال مالی یک همت از این میزان را تأمین خواهیم کرد ولی این تنها بخشی از ظرفیت شرکت است و امیدواریم با اجرای طرح‌های توسعه‌ای در سال‌های آینده میزان سوددهی شرکت به شکل چشمگیری افزایش پیدا کند.
تقویت نظارت داخلی و شفافیت
یکی دیگر از محورهای برنامه‌ی ما در مدت زمان تقریباً نه ماهه در مجموعه، توجه به مقوله‌ی کنترل‌های داخلی در شرکت است. در این زمینه ما حسابرسی داخلی را تقویت کرده‌ایم و به آن استقلال بخشیده‌ایم. کمیته‌ی حسابرسی بسیار حرفه‌ای و فعال ما در این مدت بالغ بر ده بار جلسه گذاشته است همه چیز را زیر نظر دارد. یکی دیگر از اقدامات ما در این زمینه پیاده‌سازی سامانه‌ی عملیاتی شرکت بود که اقدامات مقدماتی آن پیشتر انجام گرفته بود ولی از اردیبهشت ماه در روند اجرایی قرار گرفت. این سامانه به سامانه‌ی جامع انبارهای کشور، سامانه‌ی گمرک، سامانه‌ی بیمه‌ی مرکزی و… متصل است و در شفاف‌سازی و تسهیل فعالیت‌های ما نقش موثری ایفا می‌کند. علاوه بر این در تغییر ساختار، معاونت نظارت بر شرکت‌ها را نیز به مجموعه اضافه می‌کنیم تا نظارت مالی بر همه‌ی اجزای مجموعه تقویت شود. در مسیر افزایش شفاف‌سازی در پی این هستیم که امکان ورود شرکت به بورس را هم فراهم کنیم. در این میان ابتدا شرکت‌های زیرمجموعه را برای ورود به بورس آماده خواهیم کرد تا بعدتر بتوانیم شرکت مادر را نیز وارد بورس کنیم تا فعالیت‌های شرکت در شفافیت کامل صورت بپذیرد.
برای مولدسازی دارایی‌ها فعالیت می‌کنیم
میزان دارایی شرکت حدود سی هزار تا شصت هزار میلیارد تومان ارزیابی می‌شود. اگر از من به عنوان یک کارشناس بپرسید با توجه به سود هزار میلیارد تومانی‌ای که امسال حاصل خواهد شد میزان دارایی به سود این شرکت چگونه است خواهم گفت در مقایسه با دیگر شرکت‌هایی از این دست عالی است. بخش اعظم دارایی ما شامل دو زمین یکی در شهریار و دیگری در غرب تهران واقع شده است. شرکت ما در شهریار شرکت بسیار سوددهی است اما به نظر می‌رسد این شرکت همین میزان سوددهی را در جایی دیگر با ارزش مادی کمتر هم می‌تواند ارائه بدهد. ما به مدیریت این شرکت ابلاغ کرده‌ایم برای جابه‌جایی شرکت برنامه به ما ارائه دهند تا بتوانیم زمین شصت هکتاری این شرکت را به شرکت مولدتری مورد بهره‌برداری قرار دهیم و تناسب میان دارایی و سود شرکت را افزایش دهیم. علاوه بر این گونه از مولدسازی، ما در پی مولدسازی سرمایه‌ی معنوی خود نیز بوده‌ایم. از جمله اقداماتی که در این زمینه صورت گرفته است تجمیع حساب‌های مالی شرکت در بانک رفاه کارگران که بانک زیرمجموعه‌ی وزارت تعاون است بوده است. با این اقدام سود حاصل از رسوب ریال در مجموعه‌ی وزارت رفاه مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت و در کنار آن ما از تسهیلات بانک رفاه به خوبی بهره خواهیم برد. علاوه بر این، بیمه‌های شرکت که بیشتر در زمینهی آتش‌سوزی هستند را نیز به بیمه‌ی ملت که آن نیز زیرمجموعه‌ی وزارت رفاه است منتقل کردیم و از این مسیر در یک سال مالی بالغ بر سه هزار میلیارد ریال سود وارد مجموعه‌ی صندوق بازنشستگی کشوری می‌کنیم.
به دنبال سهم‌بری عادلانه کارگران از درآمد هستیم
در ابتدای حضور ما بالغ بر یک سوم کارکنان ما با شرکت‌های پیمانکاری قرارداد داشتند. ما در یک اقدام برای تحقق عدالت اجتماعی در سطح شرکت، کل این نیروهای پیمانکاری را به شرکت مادر متصل کردیم و این افراد وارد طرح طبقه‌بندی مشاغل شدند و حقوقشان افزایش پیدا کرد بدون آنکه هزینه‌ی اضافه‌ای به مجموعه تحمیل شود. میزان افزایش حقوق این پرسنل با سرانه‌ای که ما به شرکت‌های پیمانکاری برای ارائه‌ی خدماتی که گاه کیفیت مناسب را نداشتند می‌پرداختیم برابر بود. همچنین در زمینهی امور رفاهی ما بر مبنای الگوی سهم‌بری عادلانه از درآمد برای کارگران که مورد تأکید مقام معظم رهبری بود را مدنظر قرار دادیم و علاوه بر آن در مقوله‌ی بیمه، به عنوان آفر انتقال بیمه‌های آتش‌سوزی به بیمه‌ی ملت، برای کارگران مجموعه بیمه‌ی تکمیلی بدون سقف فراهم کردیم که باعث رضایت آنان شد.
تدابیری برای کنترل رسوب کالا در گمرک
در حوزه‌ی انبارداری ما از ظرفیت وجود انبارهای متعدد در سطح کشور استفاده کردیم و برای کم کردن از رسوب کالا در انبارها با مشتریان عمده‌ی شرکت یعنی ایران‌خودرو و سایپا تفاهم‌نامه‌ای امضا کردیم تا اجناس وارد شده به گمرک این شرکت‌ها طی یک ترانزیت داخلی به انبار شرکت در شهریار منتقل شود و به این شکل هم میزان رسوب کالا و هم هزینه‌ی حمل و نقل و جابه‌جایی و هزینه‌های جانبی دیگر به‌طور چشمگیری کم شده است. این رویکرد یکی از اقداماتی است که ما در مسیر تسهیل تولید انجام داده‌ایم و بنا داریم با شرکت‌های دیگر و از جمله شرکت ملی کشتیرانی نیز در زمینهی ترانزیت داخلی اجناس و انجام کارهای گمرکی در گمرک‌های داخلی نظیر گمرک شهریار تفاهم‌نامه امضا کنیم.
